آشنایی کوتاه با استانی به درازای تاریخ:

مازندران استانی در شمال ایران و در کرانه های جنوبی دریای خزر می باشد. مازندران به ترتیب ساعتگرد با استان های گلستان، سمنان، تهران هم جوار است. همچنین در غرب آن استان های قزوین و گیلان جا گرفته اند. قله پر شکوه دماوند مرتفع ترین قله ایران کاملاً در مازندران و در شهرستان آمل قرار دارد. این استان یکی از پر جمعیت ترین مناطق از لحاظ تراکم جمعیتی ویکی از غنی ترین آنها از لحاظ منابع گوناگون زیر زمینی می باشد. مازندران به خاطر جغرافیای سراسر متنوع آن که شامل جلگه ها، علفزارها، بیشه ها و با صدها گونه گیاهی منحصر به فرد در جهان است و با آب و هواهای گوناگون از سواحل شنی با پست ترین نقطه تاکوهستان های ناهموار و برف پوشیده البرز با داشتن یکی از هفت آتشفشان معروف دنیا، کوه دماوند، شناخته شده است.

اقتصاد مازندران کاملاً به طبیعت پر نعمتش وابسته است، که از راه کشاورزی و مواد غذایی با داشتن بالاترین تولید فرآورده های غذایی دریایی در میان همه مناطق ایران و کشورهای همسایه از جمله خاویار که در دنیا از لحاظ کیفیت بی نظیر است، مورد بهره برداری واقع می شود، همچنین صنعت توریسم، که هر ساله بیش از دوازده میلیون مسافر از مازندران دیدن می کنند.
برخی ریشه مازندران را آمیخته از ماز به معنی بزرگ و نیز میانه، ایندیرا و «آن» پس وند مکان دانسته اند و در نتیجه عبارت «مازیندیران» را به معنی جایگاه دیو بزرگ، ایندیرا  می دانند. گواه آن را هم شاهنامه دانسته اند که در آن از مازندران به عنوان جایگاه دیو سفید نام برده است و نیز ایندیرا را کوهی دانسته است در میانه این سرزمین بر پایه همین موضوع ملک الشعراء بهار بیت زیر را سروده است:

این دیو سپید پای دربند          ای گنبد گیتی ای دماوند

نام قدیمی و اصلی مازندران طبرستان است که در واقع  تپورستان بوده و علت نامگذاری آن وجود قومی به نام قوم تپور می باشد که از شهر بابل تا شهر گرگان امتداد دارد و مرکز آنها ساری بود. ماز در زبان مازندرانی به زنبور عسل گفته می شود و کسانی که این ریشه یابی را پذیرفته اند معنای مازندران را «جایی که زنبور عسل در آن هست» می دانند عده ای نیز به این دلیل که سابقاً این سرزمین مملو از گوزن بوده و مازن نیز به معنای گوزن بوده و از طرفی دران نیز به معنای درندگان می باشد اینطور استنباط کرده اند که در آن به معنای درنده کنایه از ببر مازندران است و چون این سرزمین مملو از گوزن و ببر بوده و مردم آن سرزمین را به این نام خواندند.

مازندران کنونی در درازای تاریخ، شاهد وقایع و اتفاقات فراوان سیاسی، اجتماعی و فرهنگی بوده است. در اهمیت سرگذشت وقایع تاریخی این استان کافی است که گفته شود هیچ یک از مناطق ایران به اندازه این خطه، شاهد رویدادهای تاریخی نبوده است به همین سبب است که نویسندگان و مورخان ایرانی و خارجی، فراز و نشیب تاریخی این سرزمین را در کتابهایی به رشته تحریر در آورده اند. از آثار نویسندگان روسی در باره مازندران، تاریخ مازندران و استرآباد تالیف رابینو، و از آثار نویسندگان مازندرانی، تاریخ طبرستان و رویان و مازندران تالیف میر ظهیر الدین مرعشی و از آثار نویسندگان ایرانی، تاریخ تبرستان به کوشش اردشیر برزگر(ترک اصل مقیم مازندران)و مازندران از قدیم ترین ایام تا به امروز، نوشته دکتر محمد مشکور را می توان نام برد. اما این که نام مازندران از چه زمانی در این خطه متداول شد اختلاف نظر وجود دارد. بعضی از مورخان معتقدند از زمان ابن اسفندیار و یاقوت، بجای هیرکانیا کلمه مازندران بکار برده شده است عده ای هم تاریخ استعمال کلمه مازندران را از قرن چهار هجری قمری به بعد می دانند.
آورده اند که قدیمی ترین نام نوشهر، سنگ تجن می باشد (این درحالی است که روایات متعدد است) آغاز شکل گیری نوشهر از روستای گردکل و منطقه شهر پشت بوده است که در مجاورت رودخانه گردکل در شمال مسیر راه سرتاسری کناره قرار داشته است. در زمان قاجار به لحاظ نزدیک بودن این روستا به دریا و مناسب بودن ساحل آن جهت پهلو گیری شناورهای تجاری مورد توجه شخصی به نام خاچیک قرار گرفت و این منطقه محل مناسبی برای مبادله و حمل ونقل کالا میان ایران و روسیه و سبب رونق فعالیت های مختلف اقتصادی گردید پس از مدتی مورد توجه حبیب اله خان(پدر سپهسالار اعظم تنکابنی) قرار گرفت و به جهت آغاز فعالیت های عمرانی به حبیب آباد معروف شد. سپس به نام دهنو و در سال 1318 هجری شمسی و در زمان پهلوی اول با ایجاد بندر به نوشهر تغییر نام یافت. بنابر این علل عمده استقرار و پیدایش شهر نوشهر در این منطقه را می توان وجود رودخانه های متعدد، نزدیکی آن به دریا، کوتاه بودن فاصله اش به تهران، موقعیت مناسب ساحل آن برای پهلو گیری شناورهای تجاری و حاصلخیزی اراضی اطرافش دانست.
شهرستان نوشهر که در طول جغرافیایی 30و 51 شمالی و 39 و 36 درجه شرقی قرار دارد، از شمال به دریا خزر، از جنوب به رشته کوههای البرز، از شرق به شهرستان نور و از غرب به شهرستان چالوس متصل است. نوشهر از معدود شهرستان های ایران است که در حوزه راه دارای سه (3) ارتباط زمینی، هوایی و دریایی می باشد.
مراکز آموزشی این شهرستان به غیر از موسسه آموزش عالی کمال الملک به شرح ذیل می باشد.
دانشگاه علوم دریایی امام خمینی، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، دانشگاه پیام نور و موسسه آموزشی مارلیک.